تعلیم و تربیت

لکنت زبان قسمت دوم

شنبه 88/4/6 7:36 عصر| لکنت زبان | نظر

تظاهرات و حالت های فرد لکنتی:

افرادی که دچار لکنت اند مشخصه ظاهری ندارند و مانند دیگر افرادند و تنها با صحبت کردن نمایان می شود که آنها لکنت دارند. به همین علت این قبیل افراد از صحبت کردن با افراد غریبه خود داری می کنند، چون می ترسند لکنتشان هنگام صحبت کردن با دیگران آشکار شود. فرد مبتلا به لکنت زبان، برای رهای از لکنت، نهای سعی خود را می کند که در صحبت هایش دچار لکنت نشود، ولی با این حال باز هم دچار لکنت خواهند شد. بنا بر این نبای به او تذکر داد که تمام سعی خود را بکند تا هنگام صحبت، لکنت نداشته باشد. کودک لکنتی در دوست شدن با دیگران دچار مشکل می شود واین مسئله او را پریشان خاطر می کند.کودکی که دچار لکنت زبان است می خواهد دیگران به جای او صحبت کنند، زیرا در هنگام صحبت کردن احساس شکست می کند. والدین اظهار می کنند وقتی کودک نزد ما است زیاد صحبت نمی کند، همچنین علاقه زیادی به تنهایی دارد. در حقیقت کودک سعی می کند از موقعیت هایی که مجبور به صحبت کردن است اجتناب کند وبه تنهایی پناه می برد، زیرا از دچار شدن به لکنت می ترسد. او احساس می کند که دیگران درک نمی کنند او چه احساسی دارد، زیرا خودشان در چنان موقعیتی نبوده اند. گاهی مواقع کودک لکنتی مایل به صحبت کردن نیست با این که می داند چه می خواهد بگوید و گاه ممکن است در موقعیت های خاص از صحبت کردن اجتناب کند. اما در بیشتر مواقع دلیل ترس او از صحبت کردن، عکس العمل های طبیعی افراد است که در مقابل وقایع غیر طبیعی از خود نشان می دهند. دیگران باید درک کنند که این مسئله جنبه های خاصی از لکنت اند که نباید کودک به خاطر آنها خجالت بکشد یا در صدد پنهان کردن آنها باشد. همچنین این موضوع را باید در نظر داشت که لکنتی بودن همراه با مسائل آن بدین معنا نیست که فرد لکنتی آدمی دیوانه یا غیر طبیعی است، زیرا کودک عکس العمل هایی از خود نشان می دهد که در شرایط خاص طبیعی اند.

1. تکرار: بارز ترین و مهمترین وی‍‍ژگی گفتار فرد لکنتی تکرار است. فرد لکنتی به طور ناگهانی و غیر ارادی صداها، کلمات و عبارات را تکرار می کند. مانند: ب بب بب بب بابا.

2. کشیده گویی: یکی از مواردی که در افراد لکنتی فراوان دیده میشود« کشیده گویی» یا طولانی ادا کردن است. کشیده گویی عبارت است از طولانی ادا کردن کلمات، هجاها، صداها( به ویژه واکه ها) مانند آ....آذر.

3. گیر یا قفل: گاهی اوقات فرد لکنتی در اثر انقباض های ناگهانی و غیر ارادی دستگاه متولی گفتار، به ویژه حنجره ولب ها ، برای لحظاتی کوتاه از گفتن کلمه یا عبارت باز می ماند و وقفه ای در استمرار گفتار پیش می آید( دهان قفل می شود) و پس از رفع انقباض اندام گفتاری، کلمه مورد نظر به تندی و با شتاب بیان می شود. این حالت به درجه وشدت لکنت بستگی دارد.

4. تغییر صدا: وقتی یکی از علائم لکنت در فرد متظاهر می شود، صدایش هم از نظر بلندی، شدت، ارتقاع(زیر وبمی) و کیفیت، دستخوش اختلال می شود. این تغییرات در افراد لکنتی فقط در زمان وقوع لکنت رخ می دهد.

5. سرعت نا موزون: سرعت گفتار فرد لکنتی اغلب آهسته است و ریتم منظمی ندارد. این حالت زمانی است که فرد در جریان گفتار مبتلا به لکنت شود و در بقیه موارد احتمال دارد که معمولی یا اندکی سریع تر از حد معمول باشد.

6. میان پرانی یا میان اندازی: در افراد لکنتی زیاد دیده می شود که صدا ها، هجاها، کلمات یا عباراتی را به میان صحبت خود می آورند تا فاصله بین کلمات و جملاتشان را پر کنند و به عبارتی لکنت خود را پنهان سازند.

7. مکث یا توقف: تنفس افراد لکنتی با افرا د غیر لکنتی تفاوت دارد. افراد لکنتی تفاوتهای قابل ملاحظه ای در الگوهای دم وباز دم از خود نشان می دهند. البته ظرفیت دم و باز دم افراد لکنتی در حالت غیر گفتاری فرقی با افراد لکنتی ندارد. توقف یا مکث در فرد لکنتی ممکن است جنبه فیزیو لوژیک نداشته باشد و بر اثر عادت های غلط ایجاد شده باشد و ممکن است فیزیولوژیک باشد( مکث تنفسی) که خود به دو حالت« دم صدا دار» (صحبت همراه با صدا است) و « باز دم بیش از حد» ( بین جملات همگام صحبت فاصله کوتاهی می افتد)( فرازی، 1376).

الف) اعتماد به نفس پایین.

ب) احساس عدم امنیت .

ج) ترس از لکنت در مقابل دیگران.

ه) ضعف و نا امیدی در رسیدن به هدف.

و) هیجان زدگی در هنگام صحبت کردن.

ز) خستگی یا فشار روانی زیاد.

ح) تند و سریع صحبت کردن.

ط) مشاهده عکس العمل های دیگران در مورد لکنت.

هیچ کس علاج قطعی برای لکنت پیدا نکرده است. البته گاهی اتفاق هایی می افتد که استثنا هستند، نه قانون.

پدر و مادری که در درمان فرزندشان بیش از حد نگرانی نشان دهند، کودک را نسبت به مشکل خود بیش از پیش آگاه می کنند و در نهایت کودک نسبت به گفتار خود بیش از پیش حساس شده، و ممکن است مقاومت منفی نشان دهد.

در حقیقت دیدگاه مثبت یا منفی دیگران در مورد لکنت می تواند در فرد لکنتی هم همان دیدگاه را ایجاد کند. عکس العمل دیگران در مورد لکنت می تواند در فرد لکنتی هم همان دید گاه را ایجاد کند. عکس العمل های دیگران نسبت به لکنت کودک است که او را بیزار می کند، در این زمینه معمولا مشاهده شده است که والدین مرتکب عکس العمل های مختلفی مانند: احساس نگرانی ، اعتراض، تنبیه، تحقیر، تعجیل وتجویز می شوند که این موارد می تواند تاثیر جبران ناپذیری بر گفتار کودک داشته باشد.

به عبارت سا ده تر عکس العمل های والدین به گونه های زیر است:

چرا بچه من اینگونه حرف می زند؟ ( نگرانی)

بچه، چرا اینطور حرف می زنی؟(اعتراض)

حرف نزن بچه.(تنبیه)

خجالت نمی کشی اینطور حرف می زنی؟(تحقیر)

زود باش حرف بزن کار دارم.(تعجیل)

آرام تر صحبت کن.(تجویز)

برای اکثر افراد لکنتی گاه مسائل و مشکلاتی پیش می آید که بر احساس و رفتار آنها تاثیر می گذارد. برخی والدین اظهار می دارند که بیشتر از آنکه از لکنت فرزندشان ناراحت شوند، عصبانیت، برخورد تند و بی ادبانه کودک به هنگام لکنت آنها را ناراحت می کند.

کودک دچار لکنت هنگام تلفظ کلمات سخت به گلو ، سینه و دهان خود فشار وارد می کند. بهترین کمک به افراد لکنتی این است که به آنها اجازه دهیم جملات و کلمات ناتمام خود را تمام کنند. نباید کودک دچار لکنت را از انجام کارهایی که نیاز به صحبت کردن دارد ، منع کرد. اجازه بدهید او در جمع و گروه ها شرکت کند و به او مسئولیت برخی کارها را بدهید، به طوری که به کودک از نظر روانی لطمه ای وارد نشود (فرازد و پرکینز، بی تا).

افراد لکنتی با تحت درمان قرار گرفتن توسط یک گفتار درمانگر و امید بیش تر به بهبود داشتن، راحت تر و با دید باز تری می تواند بر لکنت خود غالب شود که باور های خود را تغییر دهد. فرد لکنتی با کار و تلاش خود و شاید هم کمک گرفتن از دیگران می تواند به مرحله ای برسد که نیاز نباشد از موقعیت هایی که می ترسد در آن دچار لکنت شود، اجتناب کند یا لکنت خود را مخفی سازد، بلکه می تواند نحوه صحبت کردن خود را تغییر دهد.

زبان کودکان به تدریج بین سه تا پنج سالگی رشد می یابد. شتاب در حرف زدن، جابجایی کلمات و حروف الفبا یا لکنت زبان هم می تواند در این مرحله به طور عادی بروز کند. فردی که دچار لکنت زبان است بیشتر از نوعی تعارض نا خود آگاه رنج می برد. او از یک طرف نیاز دارد حرفی را با یک نفر در میان بگذارد و از طرف دیگر می ترسد هنگام حرف زدن اصول صحیح حرف زدن را رعایت نکند و اشتباهی مرتکب شود.کودکان خیلی زود به اشتباهات خود پی می برند. برای این که آنها را برای اشتباهات کلامی شان خجالت زده نکنیم باید بگذاریم همان طور که می توانند صحبت کنند و همیشه خودمان به عنوان الگو با آنها درست و واضح صحبت کنیم. لکنت زبان هم مانند دیگر اختلالات گفتاری باید هرچه زود تر توسط متخصص گفتار درمانی در مان شود. برای این که ترس کودک از حرف زدن ازبین برود، تا جای ممکن نباید غلط های گفتاری او را به رخش کشید. در عوض گوش دادن با صبر و حوصله به حرف های کودک مهم است. بنا بر این پدر و مادر و مربیان او نباید کاری کنند که کودک کمتر حرف بزند.

اتکینسون، ریتال ال و دیگران(بی تا). زمینه روانشناسی هیلگارد. ترجمه حسن رفیعی(1385). تهران: ارجمند.

احدی، حسن و بنی جمالی، شکوه السادات(1373). روان شناسی رشد،. تهران: نشر بنیاد.

افروز، غلام علی(1363). روان شنای و آموزش و پرورش کودکان استثنایی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

انله، ایزولده(بی تا). مشکلات رفتاری کودکان. ترجمه سپیده خلیلی(1383). تهران: پیدایش.

گلاور، جان ای و برونینگ، راجر اچ(بی تا). روانشناسی تربیتی. ترجمه: علینقی خرازی(1373)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

فرازد، جین و واچ پرکینز، ویلیام(بی تا). آیا لکنتی هستید. ترجمه: منصور وحدتی زاده(1373)، تهران: دارالفکر.

فرازی، مرتضی(1376). آسیب شناسی ناروانی گفتار. تهران: انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی.

نیلی پور، رضا(1380). زبان شناسی و آسیب شناسی زبان. تهران: هرمس.